Het Franse voorzitterschap kwam om 13.30u met haar laatste voorstel voor een nieuwe klimaatakkoord. De presentatie die er aan vooraf ging werd met luid applaus ontvangen. Zo luid, dat het moeilijk voor te stellen was dat er nog landen bezwaar zouden maken. Toch is dat wat de VS momenteel aan het doen is. Ze hebben problemen met het feit dat geëist wordt dat er over de gehele economie maatregelen genomen moeten worden om CO2-uitstoot terug te dringen. Achter de schermen probeert men nu tot een oplossing te komen. Om 17.30u zullen de landen plenair met een reactie komen. Als alles goed gaat en niemand bezwaar maakt dan zal de tekst aangenomen worden.

Belangrijkste onderdelen in de nieuwe tekst

  • De gemiddelde temperatuurstijging op aarde moet ver onder de twee graden blijven. Landen moeten nastreven om het onder de anderhalve graad te houden.
  • Om deze doelstelling te halen, moeten de wereldwijde CO2-uitstoot zo snel mogelijk pieken. Zowel "decarbonisatie" en "broeikasgasneutraliteit in de tweede helft van deze helft van de eeuw" zijn niet in de uiteindelijke tekst gekomen. De nieuwe formulering laat ruimte aan interpretatie over, maar voor ons komt het neer op netto nul emissies in de loop van de tweede helft van deze eeuw.
  • In 2018 zal gekeken worden in hoeverre de partijen op weg zijn om deze doelstelling te bereiken. Dit is belangrijk want met de huidige nationale klimaatplannen (INDC's) zijn we nog steeds opweg naar een opwarming van drie graden.
  • In 2020 worden landen dan ook opgeroepen om hun INDC's te updaten. Daarna zijn alle deelnemende landen verplicht om elke vijf jaar met een nieuw nationaal klimaatplan te komen dat ambitieuzer is dan het voorgaande. Dit moet in overeenkomst met de "best available science" zijn. De herziening is een belangrijk onderdeel van het verdrag. Het zorgt ervoor dat wereldwijd klimaatbeleid steeds ambitieuzer zal worden.
  • Er is geen directe referentie naar het terugdringen van de CO2-uitstoot van internationale lucht- en scheepvaart. De uitstoot van deze sectoren wordt nu helemaal niet gereguleerd en stijgt hard. Echter, het verdrag stelt dat een "overall mitigation in emissions" plaats moet vinden. Daar vallen lucht- en scheepvaart dus ook onder en dat biedt een opening om de emissies van de beide sectoren aan banden te gaan leggen.
  • Er komt één systeem voor MRV (monitoring, reporting and verification). Iedereen krijgt dus dezelfde regels over de wijze waarop ze moeten toezien op de uitvoering van het nieuwe verdrag en de behaalde resultaten moeten rapporteren en verifiëren. Ook dat is belangrijk. Zodra iedereen een andere methode hanteert is toezicht namelijk stukken moeilijker. De exacte regels moeten echter nog verder uitgewerkt worden.
  • Ontwikkelde landen zullen vanaf 2021 elk jaar 100 miljard aan internationale klimaatfinanciering leveren om de armste landen te helpen met het aanpassen tegen klimaatverandering. Dit bedrag is een minimum, het zal elke keer opgehoogd worden. Bijdragen van opkomende economieën zijn vrijwillig. De 100 miljard eis is uit het verdrag gehaald en in een besluit geplaatst, dat maakt het minder bindend.
  • Wat wel in het verdrag is gebleven en niet naar een besluit is verplaatst, is de tekst rondom onvermijdbare klimaatschade (loss and damage). Dit is een belangrijk onderwerp voor de meest klimaatgevoellige ontwikkelingslanden. Het heeft zelfs een apart artikel. De Verenigde Staten waren bang dat het tot schadeclaims zou leiden, vandaar dat een bijbehorend besluit is toegevoegd dat elke aansprakelijkheid uitsluit.
  • Voordat het verdrag in werking treed moeten 55 landen het geratificeerd hebben, deze landen moeten samen ten minste 55% van de wereldwijde broeikasgasemissies omvatten.
  • Er zit nog een verrassing in de tekst die wellicht voor wat ophef zal zorgen: "no reservations may be made to this Agreement". Dat houdt in dat landen die dit verdrag ondertekenen, alles wat erin staat moeten uitvoeren. Dat kan problematisch zijn voor een aantal Zuid-Amerikaanse landen (Venezuela voorop) die problemen hebben met de handel in emissiereducties. Dat is immers marktwerking.

Een verbetering

Al met al is de nieuwe tekst iets beter dan de voorgaande versie. Dit komt met name doordat de eisen rondom het herzieningsmechanisme verder versterkt zijn. De ambitie zal in de loop der tijd verder opgeschroefd worden, we zitten niet ingesloten in een akkoord dat onvoldoende emissiereducties oplevert.

De allergrootste winst van het nieuwe verdrag zal echter zitten in het feit dat vrijwel heel de wereld klimaatverandering wil gaan beperken tot ver onder de twee graden. Dat is een enorm signaal naar investeerders. Het einde van het fossiele tijdperk is een forse stap dichterbij gekomen.

EU moet beloftes nakomen

Wordt het verdrag aangenomen dan zal het uitgewerkt moet gaan worden. Ook de Europese Unie moet aan de bak. We zijn immers altijd uitgegaan van een maximum opwarming van twee graden, terwijl er in het nieuwe verdrag staat dat we moeten streven naar anderhalve graad.

Ook kunnen we ons niet langer verschuilen achter het onjuiste argument dat we de enigen zijn die de strijd tegen klimaatverandering aanbinden. We hebben in 2008 toegezegd om onze CO2-reductiedoelstelling voor 2020 (min 20 procent) op te hogen naar min 30 procent zodra er collectieve actie tegen klimaatverandering wordt ondernomen. Deze collectieve actie is er nu en dus moet daad bij woord gevoegd worden. Veel extra moeite hoeven we daar trouwens niet voor te doen. De EU ligt al op pad om een CO2-reductie van 24 procent te behalen.