Zojuist werd in de plenaire zaal van de klimaattop een stevig akkoord afgehamerd, gevolgd door een lang applaus. Een akkoord dat in lijn ligt met waar Europa op hoopte. De wereld heeft het einde van fossiele energie aangekondigd. Sinds Parijs heeft een top niet zo’n sterk signaal afgegeven aan landen en investeerders: olie, gas en kolen zijn op hun weg naar buiten, duurzame energie heeft de toekomst. Tot nog toe was het onmogelijk om überhaupt iets over fossiel zwart op wit te krijgen in de eindtekst, en dus is dit een gigantische stap voorwaarts.
Het Europees Parlement en de EU-landen bereikten vanochtend, na een nacht onderhandelen, een akkoord over betere werkomstandigheden voor platformwerkers, zoals Uberchauffeurs en maaltijdbezorgers. GroenLinks-Europarlementariër Kim van Sparrentak, onderhandelaar namens de Europese Groenen: “Met dit akkoord zorgen we ervoor dat de algoritmes die platformwerkers aansturen eerlijker en transparanter worden. Ook zetten we een stap vooruit in de strijd tegen schijnzelfstandigheid.”
Vandaag kwam de COP28, de klimaattop in Dubai, tot een eind. De top was de eerste officiële evaluatieronde sinds het Parijs-akkoord, de discussie rond het eind van fossiele brandstoffen stond hierbij centraal. Bas Eickhout, GroenLinks-Europarlementariër en lid van de delegatie van het Europees Parlement: “Deze klimaattop was een unieke kans om als wereld het einde van het fossiele tijdperk in te luiden, met die inzet kwam ook Europa hierheen. Voor de energiesector is dat nu gelukt. Dit een kraakhelder signaal naar fossiele landen en investeerders: olie, gas en kolen zijn op hun weg naar buiten, duurzame energie heeft de toekomst.”
Vandaag is vooral een dag van wachten: wachten op de laatste teksten. Het grootste deel van de bezoekers aan de top is al vertrokken en de hoofdonderhandelaars zoeken elkaar op achter de schermen. Dat maakt dat de sfeer een bijzondere mix van spanning en stilte is, af en toe doorbroken door een persconferentie waar iedereen naartoe rent. Wat we wel al weten is dat de top uitloopt, want de zelfopgelegde deadline van dinsdag elf uur ‘s ochtends (lokale tijd), is al ruim overschreden. De kans is groot dat we de avond, nacht, of verder de woensdag in gaan.
Het Europarlement heeft zojuist het initiatiefvoorstel over ‘verslavend ontwerp van online diensten’ van GroenLinks-Europarlementariër Kim van Sparrentak met een brede meerderheid aangenomen. Hiermee roept het Europees Parlement op tot regels tegen verslavend ontwerp van apps en smartphones. Van Sparrentak: “Dit is een mijlpaal. Het Europees Parlement wil nu dat Europa verslavende apps en manipulatieve algoritmes aanpakt. Tegen de trucjes van grote techbedrijven kan geen zelfdiscipline op. Als we nu niet ingrijpen heeft dit een effect op de mentale gezondheid en zelfs de hersenontwikkeling van de generatie van de toekomst. Europa moet daarom voorop lopen met sterke regels.”
Gisteravond organiseerde de voorzitter van de klimaattop een intens kringgesprek voor ministers, de zogenoemde ‘Majlis’ (een Arabische term die gebruikt wordt voor een speciale bijeenkomst). Hier konden de hoofdonderhandelaars van tal van landen voor het oog van de wereld nog een laatste boodschap meegeven voor de nieuwe conceptteksten, waar op dat moment nog druk aan werd gewerkt. Na een intense dag vol meetings met hoofdrolspelers zoals de Chinezen en Japanners, heb ik nu even de tijd om jullie bij te praten over de uitkomst van de ‘Majlis’: zojuist is namelijk een nieuwe concepttekst gepresenteerd.
Vandaag mijn tweede dag op de klimaattop, maar het voelt nog wat onwennig. Natuurlijk hebben we een strak programma met ook vandaag weer ontmoetingen met delegaties, zoals Canada, Singapore en Bangladesh. Toch is het wat zoeken, want het terrein is zo groot opgezet dat de ‘toevalligheid’, die zo belangrijk is in onderhandelingen, vrijwel afwezig is. Je komt niet zomaar iemand tegen voor een onderonsje of de laatste informatie. Elke delegatie heeft zijn eigen gebouw of verdieping. Daardoor ontbreekt tot nu toe het gevoel van druk die nodig is om tot resultaten te komen.
Van 30 november tot en met 12 december vindt de jaarlijkse klimaattop (COP28) plaats, dit keer in Dubai. GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout is als onderdeel van de delegatie van het Europees Parlement aanwezig en doet verslag:
Na een uitputtingsslag van ruim 36 uur onderhandelen, bereikten het Europarlement en de EU-landen vannacht een akkoord op de wet op kunstmatige intelligentie (AI). De wet stelt strenge regels voor AI-systemen met een ‘hoog risico’ voor gezondheid, veiligheid of mensenrechten. Ook komen er regels voor grote systemen als ChatGPT of Google Bard.
Vannacht onderhandelden het Europarlement en de Raad over de laatste vijf wetten uit het asiel- en migratiepact. Hoewel er een aantal compromissen zijn bereikt, ligt er nog geen akkoord. Europarlementariër Tineke Strik is uiterst kritisch over de richting die het op gaat: “Hiermee krijgen we geen eerlijke verantwoordelijkheidsverdeling. In plaats daarvan krijgen we mensen die massaal worden opgesloten aan de grenzen, uitgeholde procedures en rechtsinbreuken.”